सामाजिक संजालमा राजनैतिक कुरा

लोकतन्त्रमा लोकको भावना अनुसार शासन गरिन्छ । जनताको भावना निर्वाचनको माध्यमबाट प्रकट गरिन्छ । जनता आफै शासन गर्दैनन् । आफ्नो भावना अनुसारको प्रतिनिधि छान्छन् ।
कानुन र कार्यबिधिले निश्चित गरेको दायरामा रहेर निर्वाचित प्रतिनिधिले जनताको अधिकारको प्रयोग गर्दछन । यसरि निर्वाचित जन प्रतिनिधीबाट जनभावना अनुसार काम गर्नु पर्ने नैतिक र संबैधानिक बाध्यता हुन्छ । राज्य सञ्चालनको संदर्भमा संबिधान अनुसार भए नभएको कुरा संबैधानिक ब्यबस्थानुसार न्यायपालिका अर्थात अदालतले गर्छ ।
जनभावना अनुकुल राज्य सञ्चालन भएन र आफुले दिएको अधिकारको समुचित प्रयोग भयो वा भएन भनेर मूल्याङ्कन गर्ने काम जनताले निर्वाचन मार्फत गर्छन् । जनप्रतिनिधिले जन भावाना विपरित नहोस भनेर जनप्रतिनिधीहरु सधै चनाखो हुन्छन् । उनीहरु पुन जनतामा जान पर्ने कारण यसो भएको हो ।
सूचना प्रविधिको सर्वसुलभताको कारणले गर्दा आजको समय उल्लेखित तरिकाले जनमत बुझ्ने कुरालाइ औपचारिकतामा सिमित गरिदिएको छ । हुन त सामाजिक सञ्जालमा तथा सञ्चार माध्यममा ब्यक्त हुने मतहरु इस्यु बेस हुन्छन । यसले समग्रतामा सरकारको पर्फमेन्समा मत निर्माण चाँहि गरेको हुँदैन । सरकारको हरेक गतिबिधिमा जनताको प्रतिक्रिया प्राप्त हुने हुँदा यो स्वयं सरकारको लागि पनि अत्यन्तै सकारात्मक बिषय पनि हो ।
लोकतान्त्रिक ब्यबस्थाको सौन्दर्य भनेको प्रतिपक्ष पार्टीको कुरा पनि सुन्छ । सुन्न पर्छ । सत्ताधारिहरुले देश र जनताको हित विपरित काम गरेमा प्रतिपक्षले त्यसमा पनि खबरदारि गर्छन् । सरकारलाई सहि बाटोमा ल्याउन मद्दत गर्छन् । प्रतिपक्षको निरन्तर खवरदारिबाट पनि सत्ताधारिहरुले आफ्ना गल्ति कमजोरिहरु सुधार गरेनन भने प्रतिपक्षलाई आगामी चुनावको एजेण्डा निर्माण गरेर निर्वाचनमा जान र सत्ता हासिल गर्न सहज बन्छ । यसरि हेर्दा सरकारलाई जनचाहाना अनुसार आफ्नो गतिबिधीहरु भइरहेको छ छैन भन्ने कुराको जानकारि सामाजिक सञ्जाल वा सञ्चार माध्यमबाट भए जस्तै प्रतिपक्षलाइ पनि जनभावानानुसार सरकारको गतिबिधिमा प्रश्न उठाउन धेरै ठूलो मद्दत पुग्दछ ।
अब यसरि हेर्दा सामाजिक सञ्जाल तथा सञ्चार माध्यमको सहि प्रयोग हुन सके जनता, सरकार र प्रतिपक्ष सबैलाई अत्यन्त उपयोगि माध्यम बन्न सक्दछ भन्ने कुरामा दुईमत हुने कुरै भएन ।
बिशेष गरेर नेपालको सन्दर्भमा ठूला मिडिया हाउसहरुले समाचार संप्रेषणमा तथस्टता अपनाएको भने पाइदैन । बिशेषत सकारात्मक समाचार संदर्भहरु प्राथमिकतामा पर्दैनन । यस्ता मिडिया हाउसहरु निश्चित आग्रह प्रेरित भइ सरकार सञ्चालनमा रहेको दल र पात्र अनुसार समाचारका हेडलाइनहरु प्रस्तुत गर्ने गर्छन । यसले गर्दा कतिपय अवस्थामा जन सामान्यमा भ्रम उत्पन्न हुने गर्दछ । लामो समयको संक्रमण र संक्रमणबाट जरजर बनेको देशको अबस्था, देशमा बिद्यमान बेरोजगारिले देशको ठूलो युवा विदेशका छन् ।
देशमै रहेकाले अभाव, भ्रष्टाचार र पारिवारिक बिछोडको फ्रस्टेसन एकातिर छ भने अर्को तिर रोजगारिको शिलशिलामा देश बाहिर रहेको पचासौं लाख जनसख्यामा पनि फ्रस्ट्रेसन हुने नै भयो । यो दृष्टिकोणबाट हेर्ने हो भने नेपालका जनता अहिले निराशामा छन् ।
सरकारकाको सकारात्मक र नकारात्मक प्रभाब स्वभाविक रुपमा हुने गर्दछ । यो निरप्रेक्ष हुने कुरै भएन । सरकारमा रहेको दलले कस्तो बर्गको प्रतिनिधित्व गर्छ ? कम वा बढि उसका नीति कार्यक्रमहरुमा प्रतिबिम्बित हुन्छ नै । आफुले चुनेर पठाएको जन प्रतिनीधिले हाम्रो समस्यामा काम गरेको छ कि छैन भन्ने कुरा आम जनताको मुख्य सरोकारको बिषय हुन्छ । यी बिषयहरु सरकारको प्राथमितामा पर्यो परेन जन सरोकार त्यसैमा हुन्छ । जनसरोकारको बिषयमा काम गर्दै वा काम हुने सुनिश्चितता नभएको संदर्भमा राष्ट्रको लागि महत्वपुर्ण तथा जन सरोकार कम रहेको बिषय प्रथमिताको साथ सार्वजनिक रुपमा देखा पर्दा फ्रस्ट्रेसनको पारो त बढ्नै भयो । फ्रस्टेसनमा रहेको ब्यक्तिको मनोदशा अनुसारको अभिब्यक्ति सामाजिक सञ्जालमा देखिने स्वभाविक पनि हो ।
हाल केहि समय अधि देखि सामाजिक सञ्जालमा तिब्र असन्तुष्टिको रुपमा आइरहेको बिषयहरु पनि यिनै परिप्रेक्षबाट अभिप्रेरित छन । समाजिक सञ्जालमा आएका कतिपय बिषय अत्यन्त जायज र न्याय संगत छन भने कतिपय बिषय आग्रह प्रेरित दुष्प्रचार पनि छन । सामाजिक सञ्जालमा धेरै उठेको बिषय कञ्चनपुरकी बालिका निर्मला पन्तको बलात्कार पछिको हत्याको हो । जुन सामाजिक सञ्जालमा जोडदार उठ्नु पर्ने बिषय हो उठेको पनि हो तर दुर्भाग्यबस आजको मितिसम्म खासै कुनै प्रगती भएको छैन ।
आजभोली जोडतोडका साथ सामाजिक सञ्जाल मार्फत दिनमा जोडतोडका साथ उठेको अर्को बिषय हो राजदुत नियुक्तिको सिफारिसको सरकारि निर्णय । जुन कुरा आग्रह प्रेरित दुष्प्रचार थियो जुन धेरै दिन टिकेन । त्यसको खास अर्थ पनि रहेन । अब अहिले राष्ट्रपति उपराष्ट्रपति कार्यलयको निर्माणको लागि स्थानान्तरण गरिएका अन्य कार्यालयहरु र राष्ट्रपति कार्यलयलाइ उपलब्ध गराउन खोजिएको सवारि साधनको बिषयमा सामाजिक सञ्जालमा धेरै चर्चा परिचर्चा भएको बिषय हो । यसमा सकारात्मक र नकारात्मक दुबै कोणबाट टिका टिप्पणी भएको भएता पनि नकारात्मक टिप्पणि नै बेसि भएको पाइएको छ ।
कुनै पनि देशको नागरिकलाइ आफ्नो देशको राष्ट्रपतिको कार्यालय सुबिधा सम्पन्न भएको, अरु देशको राष्ट्र प्रमुख हाम्रो देशमा आँउदा बिशिष्ट पाहुनालाइ सुबिधा सम्पन्न ठाँउमा स्वागत गर्न पाउने राम्रै हो । तर घाँटी हेरेर हाड निल्दा राम्रो हो कि ?