नेपाल सरकारले ल्याएको सामाजिक सुरक्षा योजना र सामाजिक सञ्जालमा छाएको तरङ्ग
नेपाल सरकारले आज अर्थात मंसिर ११ ,२०७५ देखी कार्यान्वयनमा ल्याएको सामाजिक सुरक्षा योजना, यसको प्रचार प्रसारमा प्रयोग भएको शैली र बिरोधका स्वरहरुमा केन्द्रित रहेर यो छोटो लेख लेख्ने कोसिस गर्दै छु ।
यो छोटो आलेख लेख्दै गर्दा म यो कुरामा ढुक्क छु कि मैले पनि धेरै थोरै आलोचना खेप्नै पर्नै छ । जसरी आजदेखी कार्यान्वयनमा आएको सामाजिक सुरक्षा योजनाको बारेमा सामाजिक संजालमा जुन तरङ्ग आई रहेको छ ।
सामाजिक सुरक्षा लोककल्याणकारी राज्यको प्रमुख पिलर हो । सामाजिक सुरक्षाको ब्यबस्था बलियो भएको देशमा जनता र राज्य बिच बलियो सम्वन्ध रहन्छ । लोककल्याणकारी ब्यबस्थामा जनता राज्य प्रती समर्पित हुनुका साथै सुरक्षित महशुस गर्ने र राज्य जनता प्रती उत्तरदायी हुने गर्छन । ढिलै भए पनि कार्यान्वयनमा आएको यस ब्यबस्थाले असुरक्षित भबिष्य लिएर निजी क्षेत्रमा कार्यरत ठुलो जनसमुदाय लाभान्वित हुने छ । सामाजिक सुरक्षा योजना कार्यान्वयनले नेपालमा औद्यागिक शान्ति स्थापना गर्न प्रमुख भुमिका खेल्नुको साथै सबै श्रमिकहरुको भविष्य सुरक्षित गर्छ । यसले रोजगारदाता र श्रमिकबीच राम्रो सम्बन्ध स्थापना हुनुका साथै रोजगारदाता र श्रमिक बिचका बिबिध तिक्ततालाई पनि कम गर्न सहयोग गर्ने छ । यसले अन्य मुलुकको जस्तै नेपालमा पनि उद्यमशीलता बढाएर आर्थिक समृद्धिको यात्रामा अघि बढ्न ठुलो उर्जाको काम गर्ने छ । योगदानमा आधारित पेन्सन कोष एउटा ठुलो पुजी निर्माण गर्र्ने सस्था पनि हुने छ । जसले भविष्यमा बिबिध पुर्वाधार निर्माण गर्न आवश्यक पर्ने पुजीको लागी दिर्घकालिन श्रोत पनि जुटाइ दिने छ ।
तर नकारात्मक सोचले भरिएका कतिपय जिवित किताब(बिद्धवान)का केही थान पानाहरुमा माथिका तमाम सकारात्मक उद्देश्य लक्षित योजना कार्यान्वयनको उर्जा अट्ने ठाउ नभएर हो की अटाउन नखोजेर हो वा बिरोधको लागी एक थान बिरोध ठाँसी दिन हो कुन्नि ति जिबित किताबका पानाहरुको सामाजिक सञ्जाल हेर्न लाएक नै देखियो । सामाजिक सञ्जालमा योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षाको बिषयमा धेरैले हासी मजाग गरेको देखियो । उनीहरुले सामाजिक सुरक्षालाई नबुझेर बिरोध गरेको हो जस्तो त मलाई लाग्दैन तर पनि बिरोधीहरुको बिरोधका शब्दहरु देख्दा त्यती बुझेको जस्तो पनि लागेन । मैले दिन भर सामाजिक सञ्जाल नियाल्दा के पाए भने सबैको बिरोधको शैली र शब्द एउटै थिए वा कपी पेष्ट थिए । ठ्याक्कै कुनै समय केपी वलीले रेलको कुरा गर्दा कागजको रेल बनाएर बिरोध गरे जस्तै । ५१ सालमा मनमोहन अधिकारीले बृद्ध भत्ता सुरु गर्दा कनिका छरे भने जस्तै । मनमा अझै राजा जिवित हुने कोही कोहीहरुले महेन्द्रमालादेखी राजा माहाराजा झै फोटो प्रचार गरेको देख्नु नौलो पनि होइन । यो सब हेर्नै नजर हो बुझ्ने क्षमाता हो त्यो भन्दा बढी केही पनि होईन । यदि बुझ्ने नै गहिरो क्षमता थियो भने के को लागी प्रचार गरीरहेको छ र किन गरेको छ र यो के हो भनेर बिवेचना गर्थे होलान् । यो कुनै भोट माग्न गरिएको प्रचार बाजी पक्कै थिएन । न त मकर संग्रान्तीको शुभकामना नै थियो । एउटा राष्ट्रिय अभियानको लागी यो प्रचार अवाश्यक थियो , अझै हुनु जरुरी छ ।
शब्दको मात्र ब्यानर बनाएको भए आज सामाजिक सञ्जालमा बिरोध गर्ने अधिकांस महानुभावहरुले त यो महा अभियानको पत्तो नै पउदैनथे होला । प्रधानमत्री कै फोटो सहितको प्रचार भएको कारणले भए पनि धन्न थाहा पाए ।
अनुमान लगाउ प्रधानमन्त्रीको फोटोको ठाउमा एउटा खुशी भएको नेपालीको फोटो राखेको भए बिरोधीले के भन्थे ? यदी कलाकार वा मोडललाई राखेर गरेको भए के भन्थे होलान् । अनुमान आफै लगाउनु होस् ।
हो सरकारका कयौ गतिबिधीहरुमा सन्तुष्ट हुने ठाउ नहोला । सरकारका कार्यक्षमतामा प्रश्न हजार बार उठाउन सकिन्छ तर एउटा महाअभियानमा पनि सकारात्मक हुन सकिदैन वा बिश्वास गर्न सकिदैन र प्रतिक्षा गर्न सकिदैन भने त्यस्ता महान ब्यक्तिहरुलाइ राम राम बाहेक के भन्न सकिन्छ र ।
अन्त्यमा किताबमा बिद्धवान बनाउन ज्ञान दिने शब्दहरु अटाइ नअटाइ रहेका हुन सक्छन तर किताब आफैमा बिद्धवान होइन र ज्ञानी हुदैन । त्यसलाइ ग्रहण गरेर जसले आफ्नो जिवन र समाजको सकारात्मक परिर्वतनको लागी प्रयत्न गर्छ उही बिद्धवान हो । फगत कोर्रा शब्दहरु बोकेर त पुस्तकालयमा लाखौ किताबहरु झुण्डिरहेका छन् । माफ गर्नु होला किताबी शब्द दिमागमा बोकेर हिड्दैमा कोही बिद्धवान हुदैन मात्र जिवित किताब हुने हो । त्यसैले म सबै किताब पढेका मन्छेहरुलाई बिद्धवान बन्न अनुरोध गर्दछु । चोला फेरेर आउनुहोस नेपालको संबृद्दीमा बिद्धवानहरुको ठुलो खाचो छ ।
