कोरियाको सीपले आत्मानिर्भर बन्दै नेपाली
नरेश के.सी
भैरहवा-नेपालीहरु विदेशीने क्रम तीब्र छ । बैधानिक तवरले विदेशिनेहरुको कारण त्रिभुवन विमानस्थलमा दैनिक पाइला राख्ने ठाउँ हुदैन । यसरी दैनिक हजारौंको संख्यामा विदेश पलायन भएका युवाको कमाई र सीपको केही प्रतिशत मात्रै नेपालमा प्रयोगमा आएको तथ्यांक देखिएको छ ।
नेपालको अर्थतन्त्रको मुख्य हिस्सा नै रेमिटयान्सले धानिरेहको बेला भने अब युवाहरु विदेश गएर पैसा मात्रै कमाउने नभई त्यहाँको सीप र श्रमलाई नेपाली धर्तीमा प्रयोग गर्दा विदेशमा भन्दा बढी कमाउन सकिने प्रमाणित गर्न थालेका छन् ।
प्रसङ्ग हो दक्षिण कोरियाको । जहाँ हजारौं युवाहरु ईपीएस प्रणालीमार्फत वर्षेनि जाने गरेका छन् । कोरियामा नेपाली युवायुवतीले मासिक करिब डेढ लाखसम्म कमाउने गरेका छन् । अधिकांश युवाले मेसिनले झै दिनरात गरेर कोरियामा कमाएको पैसा नेपालमा घरखर्चमै सिद्धिने गरेको देखिन्छ ।
तर पछिल्लो समय केही युवाको कोरियन कमाई र सीपलाई नेपालमा प्रयोग गरी लाखौं कमाउने गरेको एउटा गुणात्मक (क्वालीटेटीभ स्याम्पलींग मेथड) नमूना छनौट पद्धतिले देखाएकोछ । कामदारको रुपमा कोरिया गई स्वदेश फर्केर सफल मान्छे बन्न सफल भएकाहरुले शुक्रबार काठमाडौंमा आफ्नो सफलताको कथा सुनाए ।
उनीहरुको सत्य कथाले प्रस्ट पार्दथ्यो की कोरियन कमाई र सीपको संयोजनले नेपालमै लखपती बन्न सकिन्छ । यसरी कोरियाबाट फर्की नेपालमा सफल उद्यमी तथा सफल मान्छेको रुपमा स्थापित भएकाहरुलाई दक्षिण कोरियाको मानवसंसाधन विकास (एचआरडी)को इपीएस कोरिया सेन्टर, ग्वार्कोले सम्मान समेत गरेको छ ।
सेन्टरका निर्देशक लि दोङ सिर्क र ईपीएस नेपाल प्रमुख डिल्ली बास्तोलाले प्रमाणपत्रसहित ५ जना सफल उद्यमीलाई सम्मान गरेका हुन् । कोरियामा सिकेको सीप, मिहनेत, इमान्दारिता र कमाईलाई नेपालमा प्रयोगगरी सफल उद्यमी बनेर उदाहरणीय काम गरेकोमा उनीहरुलाई सम्मान गरिएको निर्देशक सिर्क बताउँछन् ।
सफल उद्यमीको रुपमा सेन्टरले आयोजना गरेको आत्मकथा लेखन प्रतियोगितामा उत्कृष्ट पोखराका हरिप्रसाद धमाल (प्रथम), काठमाडौका मिनोद मोक्तान (द्धितिय), काठमाडौंका नवराज भण्डारी (तृतीय) र नवलपरासीका रामकान्त अर्याल (तृतीय) भएका छन् ।
यसैगरी समाजिक योगदानतर्फ भैरहवाका गम्भीर गुरुङ सम्मानित भएका छन् । सफल उद्यमीहरुको आत्मकथाले दक्षिण कोरियामा भन्दा नेपालमै ५० हजारप्रति महिना बढी आम्दानी गर्न सफल प्रमाणित गरेको छन् ।
यस्तो थियो कोरियाबाट नेपाल फर्कि सफल उद्यमी बन्नेहरुको आत्मकथाको मुख्य अंश
भैरहवाका गम्भीर गुरुङ ९ वर्ष दक्षिण कोरिया कामगरी नेपाल फर्केका हुन् । उनी कोरियाबाट फर्केपछि भैरहवामा बोर्डिङ स्कुल र काठमाडौमा कृषि क्षेत्रमा लगानी गरेका छन् । गुरुङ भन्छन्, “मैले कोरियामा कमाएको पैसा र सीपलाई स्वदेशमा लगाए जसले मलाई अहिले कोरियाको भन्दा बढी कमाई र इज्जत दिएको छ ।”गुरुङले सञ्चालन गरेको फ्युचर लाइट बोर्डिङ स्कुलमा वैदेशिक रोजगारीमा ज्यान गुमाएका कामदारका सन्ततीलाई छात्रवृति प्रदान गरेका छन् ।
गुरुङले कोरियामा कामगरी नेपाल फर्केकाहरुको सहकार्यमा नेपाल कोरिया विकास परिषद पनि गठनगरी सामाजिक काम गरेका छन् । ३ वर्ष दक्षिण कोरियामा एयरलायन्समा लन्ड्री काम गरेका गुल्मीका होमनाथ भट्टराईले ट्राभल एजेन्सी र गोरखामा गाई फर्मको व्यवसायमा लगानी गरेका छन् ।
कोरियाबाट सिकेको सिप र पुँजी उपयोग गरी व्यवसायी गर्दा राम्रो आम्दानी हुने गरेको अनुभव भट्टराईको छ ।“कोरियामा मासिक १ लाख ५० हजार रुपियाँ कमाई हुन्थ्यो”, उनी थप्छन्, “यहाँ व्यवसायबाट मासिक २ लाख जति नाफा हुन्छ ।”विदेशमा कामदार भएर तल्लोस्तर पदमा वस्नुपर्दथ्र्याे, यहाँ मालिक भएर काम गर्न पाउँदा आनान्द भइरहेको भट्टराई बताउँछन् ।
भट्टराई काठमाडौको ठमेलमा जे भिल नेपाल ट्राभल र ट्रेकिङ एजेन्सी छ । गोरखामा जग्गा लिजमा लिएर गाई फर्म सुरु गरेका छन् । “सन् २००७ देखि व्यवसाय लगानी सुरु गरेको हुँ”, उनी भन्छन्, “मेरा ग्राहक पनि कोरियन नै हुन् ।” भूकम्पछि भने पर्यटक घटेकाले व्यापार केही खस्केको उनी बताउँछन् । गुल्मीकै रामकान्त अर्याल नवलपरासीमा पोल्ट्री फर्म र रियलस्टेट व्यवसाय गरेका छन् ।
उनले रोजगार अनुमति प्रणाली (इपीएस)मार्फत कोरियामा ५ वर्ष काम गरे । “कोरियाको कमाईलाई व्यवसायमा लगानी गरे” उनी थप्छन्, “कमाई राम्रो छ ।”कोरियामा गार्मेन्ट काम गरेका काठमाडौंका नवराज भण्डारीले झोला उद्योग खोलेर रोजगारी सृजना गर्नुका साथै राम्रो आम्दानी गरेका छन् । उद्योगबाट ३० जनाले रोजगारी पाएका छन् ।
“काठमाडौको कालोपुलमा सनराइज ट्रेडर्स झोला व्यवसाय ४० लाखबाट सुरु गरेको थिएँ, अहिले वार्षिक कारोबार नै डेढ करोड रुपियाँ पुग्छ”, १० वर्ष कोरिया बसेका भण्डारी भन्छन्, “यो दक्षिण कोरियाको सिप र पुँजीको उपज हो ।”झोला उद्योगमा ताइवानको कच्चा पदार्थ प्रयोग गर्ने गर्छन् । “केही स्पेशल झोलाको अर्डर आउछ” भण्डारी भन्छन्, “त्यसले व्यापार झन् बढाउँछ ।” कोरियाभन्दा यहाँ राम्रो कमाई हुने गरेको उनी बताउँछन् ।
पोखराका हरिप्रसाद धमाल उच्च गुणस्तरका बाथ टव, झयाल र ढोका उत्पादन उद्योग खोलेका छन् । “उद्योगबाट राम्रो कमाई हुन थालेको छ” ४ वर्षदेखि पोखरामा व्यवसाय गरेका धमाल भन्छन्, “अझै विस्तार गर्ने योजनामा छु । वार्षिक कमाई ५०–६० लाख रुपियाँ हुन्छ ।”भूकम्प प्रतिरोधात्मक घर निर्माणका लागि कोरियाबाट कच्चा पदार्थ ल्याउने तयारी रहेको धमाल बताउँछन् ।
“विनाशकारी भूकम्पका कारण भूकम्प प्रतिरोधात्मक घर बनाउनुपर्छ भन्ने सोच विकास भइसकेको छ” उनी भन्छन्, “त्यही कारण डाँडाका भूकम्प प्रतिरोधात्मक घर बनाउने योजना छ । मिनोद मोक्तान पनि काठमाडौमा रेष्टुरेन्ट, इन्स्टीच्युट र समाजसेवा व्यवसाय गरेका छन् ।
कोरियामा गार्मेन्टमा ६ वर्ष काम गरेर फर्केका भैरहवाकै उमेश थापा लाटोमगरले भैरहवामा कोरियन कलेक्सन हुदैं अहिले रेन्बो कलर हाउस सन्चालन गरेका छन् । कोरियामा कमाएको रकम मध्ये शुरुमा २५ लाख लगानी गरेर व्यवसाय गरेका उनले भने, “कोरियाले मेहनत र इमान्दारीता सिकायो । म अहिले जे छु सन्तुष्ट छु । २, ४ जनालाई रोजगारी पनि दिएको छु ।-दैनिक नेपाल
