कोरियाको मेसिन जिन्दगी
जीवन चलेको छ या त अचल छ ? कैयौ पटक आफैले आफैसंग खन्याउने प्रश्न हो यो । रातमा निद्रा पर्दैन ,सुत्न मन लाग्दैन जब बिहान हुन्छ ,त्यतिबेला उठ्न मन लाग्दैन । यो सु्त्न मन नलाग्ने र उठ्न मन नलाग्ने बिचमा यस्तो प्रतिस्पर्धा चल्छ , मानौ यी दुई बिचमा बिश्वकप चल्दै छ । समय हुदा निद्रा आउनै मान्दैन तर काममा हुदा निद्रा जानै मान्दैन ।
कस्तो अचम्म को अपवाद छ समय काम र निद्रामा । निद्रा नपुगे शरीरको चालमा रोकावट हुन्छ । रात र निद्रा त दुइजना सौता २ जस्तो बनेका छन् मेरालागि, जो संगै हुन मान्दैनन् । बिहान सबेरै मोवाईलको भाले कराउछ र भन्छ छिटो उठ । आलाराम भालेको कराईको दिग्दारि । सबैभन्दा ठुलो सत्रु त्यहि लाग्छ , जो बिहाना चिच्याएर निद्राको अन्त्यस्टि गरिदिन्छ ।
ब्यक्ति ब्यक्ति बिशेष पनि फरक छन जिवनका आयाम र अर्थाइ , रत हरेकको सोच र जीवन जिउने तरिका पनि फरक छ । कोरियामा हामिले भोग्ने र अनुभव गरेको जिन्दगि , मेसिन जिन्दगि हो । जब आलराम भाले बास्छ नि त्यसपछि त झन बढि सुत्न मन लाग्छ उता नेपालमा र यताको पहिलो फरक यहि गाउँतिर नौ बजे सम्म फर्कि फर्कि सुतेको त्यो दिन । आमाले उठ भनेर तीन चार चोटि आग्रह गर्दा चिर निद्रामा परे झै गरेर , इन्तु न चिन्तुको अभिनय गरेको दिन याद आउछ । ओछ्यान मै चिया लिएर उठ, चिया खा भन्दा उठ्न नमानि चिया भरि झिंगा स्विमिङ गर्थे , त्यो एउटा अतीत बनेको छ र त्यहि संझनाहरु मनमा स्विमिङ गरिरहेछन ।
आमा सधै भन्नू हुन्थ्यो निद्रा स्वास्थ्यको लागि फाइदा हो तर धेरै निद्रा अलछिन पनि हो ।लछिन र अलछिन उहाको भाषा म बुझ्दिन तर राति छिटो सुत्नु र बिहान छिटो उठ्नु स्वास्थ्यका लागि फाईदाजनक हो । रातभरि उपन्यास र रसरंग पढेर कतै फोनमा जिस्किएर सिंगो रातलाइ अर्थहिन बनाईने ति दिनहरु ,बिद्यालयका पाठ्यक्रम पढ्दा चाहिँ हाइ आईहाल्ने । यस्तो पनि लाग्थ्यो कि हामिले पढ्ने किताबभित्र निद्राको आखोति छ । जब निद्रा लाग्दैनथ्यो किताब खोलेर यसो हेर्यौ भने हाइ आईहाल्ने निद्राले आखा टालिने हुन्थ्यो । तर आजकाल किताब हेर्न मन लाग्दैन मानौ कि किताबका पान्नामा भुत बसेको छ ।
हाम्रा आमा हजुरआमाहरु बिहानै उठ्ने बुहारिलाई लक्षणकि बुहारि भन्थे। त्यो घर आगान दैलो कुचो पानी पधेरो ,घाँस दाउरा र मेलापातको चापले बिहानै उठ्नु पर्थ्यो पनि । हुन पनि रातमा छिटो सुत्नु र बिहानै छिटो उठेर ताजा हावा खानुमा ठुलो फाइदा पनि छ । नानीको बानि फाल्न कठिन हुन्छ । त्यसैले बानीले पनि शरीर र जिवनको हानी गर्छ । अनलाईन च्याट, भिडियो ,फन्नि सामाग्रि कल यावत चिजतिर रोमलिरहने बानीले निद्रालाइ हमला गरिरहेका छन र निद्राले शरिरमा हमला त्यसैले त शरिरले सारा जिवनमा हमला गरिरहेको छ । जिन्दगिमा सबैभन्दा आलस्य र बेखुसि लाग्ने समय त त्यहि लाग्छ जब आखा मिज्दै जबरजस्त उठ्नुपर्छ ।मानौ बिहाना उठ्नु भनेको युद्द लड्नु हो । सुतार मनलाई परास्त गर्दै आफ्नै मनसंग ठुलो युद्द लड्नुपर्छ त्यो पनि हरेक बिहान ठिक ६ बजे ।सबैभन्दा खिन्न लाग्छ त्यतिबेला ।
हामी कम्पनीका बुहारि पनि परिएन नत छोरा नै परियो। परियो त केवल कामदार । समस्याको युद्दमा हारेर आत्म समर्पण गरि दास बनेका सिपाहि जस्ता । मार्चे रागाको नाक छेडेर बाधे र जता पनि ढल्काउन सके जस्तै बाध्यता र परिस्थितिले एउटा कोठामा सिमित बनाई दिएको छ हामिलाई । मानौ हामी सुगा हौ, पिजडाभित्र थुनिएका । मेसिन प्रिय साथि बनेको छ र आजकाल उस्तै स्वभाव सरेको छ मेसिनको उठबसले ,मानौ कि हामी पनि मेसिन हौ र साथि पनि मेसिन । मेसिनले समय परिधि र आफ्नो कर्तव्यबोधको ठेलि सिकाएको छ । मेसिनले उत्पादन संगै मानविय जिवनमा अंग कै काम गरेको छ तर त्यहि मेसिनले मानविय स्वभाव हरण गरेको छ । पाग्रा र ब्लेट प्लेटमा च्यापिएका हात औलाहरु जस्तै इच्छाहरु पनि अचटिएका छन । माया, मंमता ,घोलमेल र भावनामा तिब्र बदलभाव गरिदिएको छ ।
उठ्यो ५ मिनेट मै दात रगट्यो । थुतुनोमा पानी पार्यो र कम्पनिका नम्बरि खोल भिरि हानियो काममा ।
जहाँ फलामको मेसिन छ र त्यहि फलामको मेसिनमा हाड छालाको अर्को मेसिन पनि थपिन्छ त्यो म र महरु हौ ।शरिर र मेसिनमा केहि कुरामा फरक छ तर धेरै कुरा समान छ । मानिसले मेसिन बनायो तर। त्यहि मेसिनले मान्छेलाइ दास र नोकर पनि बनायो । निर्जीव मेसिन बोल्दैन। न उ दुख्यो मर्यो र छिर्यो नै भन्छ । एउटा जिम्मेवारिमा हेलिएको मान्छे पनि त्यहि मेसिन जस्तै रहेछ साथि । थकान लाग्दा पनि थाकेको कुरा भुले जस्तो गर्नुपर्ने । हैन म ठिक छु , दुखेको मेरो गरिबि र बाध्यता हो । दुखेको बहानामा थकानलाई पर हट भन्दै खिस्स हासेर मेसिन मसार्नु नै पर्छ ।
पैसा र बिबसतामा बेचिएका लाख नेपाली हाड छाला मेसिनहरु बिश्वका धेरै ठाउमा अहिले चलिरहेका छन । बेचिएको शरीर नामको मेसिन दुखेको हो । दुख लाग्दा पनि दुखि भएको कुरा भुलेर मौनतामा खुसिका चंगा उडाइरनु एउटा बाध्यता जो छ । नेपालमा उत्पादन भएका नेपाली मेसिन धेरै देशहरुमा उत्पादनको अभिभारा लिएका छन । तर सिन्किको मोलमा बेचिएका छन। स्वदेश मै प्रयोगहिन बनाईएर । सिरेगि (फोहोर) ठानिए पनि बिदेशमा उत्पादनको अभिभारा बोकेका छन।
मेसिन एउटा कृतिम चिज तर उसको कार्यक्षमताको आयु अनुसार उ जन्मिने काम गर्ने । मेसिन जस्तै मानव जीवन पनि पुरापुर मेसिन जिन्दगि बाचिरहेछन । त्यहा अन्य चिजका लागि समय अपुग छ समय प्रतिबन्दित छ। मानौ त्यो ठाउँ मन्दिर हो जहाँ रक्सि प्रतिबन्द लगाएको छ । बिकसित देशका नागरिकहरु । यसो पनि भनौ हामि अहिले बाचेको जिन्दगि मानव जिन्दगि हुँदै होईन, त्यो जिन्दगि कहि कतै पनि मेल खादैन । आफ्नै सास आफ्नो इच्छामा चल्न मनाहि छ । शरीर अंगहरु कुन ठाउमा हुनुपर्ने हो त्यहि ठाउमा छन कि नाई चेक गर्ने समय पनि छैन हामी संग । यन्त्र मानवको यो दुनिया मान्छेहरु यन्त्र भन्दा कमजोर बन्दै छ । मानवियताको जग ११ रेक्टरको भुकम्पले हल्लाए जस्तै भएको छ ।
नट किल्ला र कब्जाहरुको सहि जोड र ब्यबस्थापनको कृतिम मेसिन जस्तै ब्यबस्थापन मानव मेसिनमा हुनु जरुरि छ , तर अस्तब्यबस्ताले मानविय संरचनाको जग हल्लाउदै छ । सधैको भागदौड तर यो भागदौडको दुरि सानो तर निकै कठिन छ । यो शरीर पनि मेसिन कै लवजमा चल्छ एउटा हाड मासुको मसिन । सबैभन्दा प्रिय साथि पनि मेसिन , अन्न पानीर लाखको दाता पनि मेसिन । मान्छेको मन , आवेग र भावना पनि मेसिन जस्तै छन । कसेैको दुख पीडा र कठिनाईमा रुने दुख ब्यक्त गर्ने उछार छैन ।
कोहि बिरामि पर्दा , भेट्न जाने समय छैन र मान्छे भएर पनि मान्छे जस्तै बन्न कठिन छ । पैसा र सपनाले साचोमा राखेको इट्टा जस्तो, त्यहि साचो भन्दा फरक बन्ने अबसर नत इट्टालाई छ ,नत हामिलाई। संसार र हरेक ठाउमा सिमा भन्ने चिज बनाईएको छ । मात्रा भन्ने चिज बनाईएको छ । यदि सिमा र मात्रा भन्ने चिज नबन्दो होत यसले मानव जीवन कति स्वतन्त्र त कति अस्तब्यस्त बनाउथ्यो होला । तर मन र चाहनाको सिमा हुदैन ।जति सोच्न पनि पाईने जति चाहना राख्न पनि पाईने । मान्छे मेसिन बनिराख्दा उसको क्षमता र बाह्य सक्रियता उ भित्रै मर्छ । यो त एक मेसिन जिन्दगि हो । मात्र मेसिन जिन्दगि ।
