कोमल वलीको बोलीमा दलित समुदायको आपत्ति
लोक गायीका तथा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको तर्फबाट राष्ट्रिय सभा सदस्य कोमल वलीले एक टेलिभिजन कार्यक्रममा बोलेको शब्द प्रति सशक्त दलित एकता समाज दक्षिण कोरियाले आपत्ति जनाएको छ । बुधबार एक प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै कारबाहीका लागि नेकपा र सरकारको ध्यानाकर्षण समेत गरेको छ ।
कान्तिपुर एच.डी टि.भी. बाट प्रसारण हुने टक शो कार्यक्रम “इट्स माइ शो”मा कोमल ओलि ले “मरेपछि डुँमै राजा” भन्ने शब्द प्रयोग गरेकोमा आपत्ति जनाउँदै विज्ञप्ति निकालिएको हो । विज्ञप्तिमा लेखिएको छ “अन्तर्वार्तामा ‘मरेपछि डुँमै राजा’ भन्ने अति तुच्छ, असहिष्णु र सामाजिक सद्भाव विपरीत एवं नेपालमा रहेका तथाकथित दलित समुदाय भित्र पर्ने सिंगो डुम समुदायको आत्मसम्मानमा ठेस पुग्नेगरी अपमानजनक शब्द प्रयोग गर्दै संविधान र प्रचलित कानुन विपरीत अभिव्यक्ति दिएकोमा त्यस् अभिव्यक्ति प्रति सशक्त दलित एकता समाज दक्षिण कोरियाको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको छ ।”
समाजले यस्तो अभिव्यक्ति कानुनी रुपमा पनि गलत भएकोले सरकारलाई ध्यानाकर्षण गराउदै भनेको छ “देशको सरकार चलाइरहेको पार्टीको नेत्री तथा राष्ट्रिय सभाको सदस्य जस्तो गरिमामय पदमा आसीन व्यक्तिले आफ्नो पदिय जिम्मेवारीको ख्यालै नगरी अपहेलित तिरस्कृत र मानव विरोधी शब्दले प्रहार गरी एउटा सिंगो समुदायलाई आघात पुर्याएकी छन् । जुन नेपालको संविधान अनुसार सामाजिक र कानुनी अपराध हो । त्यसकारण निजले जातीय भेदभाव तथा छुवाछूत कसुर सजाय ऐन २०६८ को दफा ४ को उपदफा १२ बमोजिमको कसुर गरेको पुष्टि हुन्छ । त्यसैले कानुनतः सजायको भागिदार बनाउन, ने.क.पा. र नेपाल सरकारको ध्यानाकर्षण गराउदछ ।”
सुरज सिंह ठकुरीले संचालन गर्ने “इट्स माइ शो” को २ मार्च २०१९ को अंकमा राष्ट्रिय सभा सदस्य कोमल वलीले “मरेपछि डुमै राजा” भन्ने शब्द बोलेकी छन् ।
कानुनमा के छ ?
जातीय भेदभाव तथा छुवाछूत कसुर सजाय ऐन २०६८ अन्तर्गत दफा ४ को उपदफा १२ मा लेखिएको छ-
यदि कोहि कसैले श्रव्य-दृश्य सामग्री, लेख, रचना, चित्र, आकार, कार्टुन, पोस्टर वा साहित्यको प्रसारण, प्रकाशन वा प्रदर्शन गरेर अन्य कुनै तरिकाले कुनै जातजाति वा उत्पीडनका व्यक्तिको उचनिच दर्शाउने, जातजातिका आधारमा हुने सामाजिक विभेदलाई न्यायोचित ठहर्याउने वा जातिय सर्वोच्चता वा घृणामा आधारित विचारको प्रचारप्रसार गर्ने गराउने, अपमानजनक शव्दको प्रयोग गर्ने वा आचरण, हाउभाउ वा व्यवहारबाट त्यस्तो संकेत गर्ने वा जातीय विभेदलाई कुनैपनी किसिमले अभिबृद्वी गर्ने किसिमबाट उक्साउन वा दुरुत्साहन गर्न वा गराउन पाइने छैन । यदि दफा ४ को उपदफा १२ बमोजिम कसैले कसुर गरेमा एक हजार देखि २५ हजार सम्म जरिवाना र एक महिना देखि एक बर्ष सम्म कैद वा दुवै सजाय हुने, भनी लेखिएको छ ।
यस्तो कानुन हुँदा हुँदै पनि “माननीय कोमल वलीले पद, पावर र पैसाको आडमा या अन्य कुनै के को आधारमा एउटा सिंगो समुदायलाई निच र अपमान दर्शाउने घृणित शब्दको अभिव्यक्ति दिएकाले यस् अभिव्यक्ति प्रती हाम्रो घोर बिरोध छ ।” भन्दै समाजको महासचिव अर्जुन परियारले फोनिज कोरियालाई भने “साथै एउटा सिंगो समुदायलाई गिराउने खालको अभिव्यक्ति दिएकोमा माननीय कोमल वलीले सार्वजनिक रुपमा माफी मागी नैतिकताको हिसाबले सजायको भागिदार बन्नुपर्छ ।”
प्रेस विज्ञप्ति
फोटो : कोमल वलीको ट्विटरबाट
