बाआमा !

मेरा बा आफै बिन्दास थिए । छन् । गाउँघरका गफ बुन्छन् । गाउँलेलाई सुनाउँछन् । मस्तराम । मान्छेको गफमा गफिन्छन् । बाँकी एक थान खुँखार कम्युनिष्ट हुन् । उनलाई माओ, लेलिन, माक्स वा चे जस्ता नेता कुन चराको नाम हो थाहा छैन । तै पनि जब्बर कम्युनिष्ट हुन् । उनी गाउँकै कमरेडका गफ सुन्छन् र गफ लाउँछन् ।
अरु जे मिले पनि नमिले पनि हामी झन्डै सर्बहारा भन्न सकिदो हो । हामी दाजुभाइ र दिदीबहिनीको डफ्फालाई बाआमाले दुःख जेलो गरेर पालेकै हुन् । कसरी पाले होलान् म अहिले सोचेर गम खान्छु ।
हामी बिरामी भए !
आमा बालाई भन्दि हुन् पाराङ दा तिक ताजी । ‘ज्याना हुँबा आरे । चाबा आरे ।’ (माइलोलाई के भो । राम्ररी सुतेको पनि छैन । खाएको पनि छैन । )
बा भन्दा हुन् ‘बढ्ताबा कोला चुस्सान हो ।'( बढ्ने मान्छे यस्तै हो ।)
एक दिन पछि आमा भन्दिहुन् ‘कोला दा ज्यावा आतानी । तिलो हो च्या आतो ?’ (छोरालाई सन्चो भएन हेर्नु पर्दैन ?)
लु लु ।
बा साना निता झारफुक पनि गरि टोपल्छन् । त्यसैले जोखाना हेर्छन् । कपिको पानामा आफूले जानेको देबीदेउता र भूतपिचास सबैको नाम लेख्छन् । थालमा पानी हाल्छन् । थालै भरि लेखेको कपि सानो सानो टुक्रा पारेर बिचमा बटुको घोप्ट्याउँछन् । अनि बटुको माथि काचो धागोमा घ्यू दलेर बाल्छन् ।
एक छिनमा पानीमा फोका भकभकाउँछ । जुन देउता वा भूत तिर पानी भक्काउँछ । बालाई पक्का हुन्छ । छोराछोरीलाई त्यही भूतदेउता लाग्यो भन्ने । उनी आफैले सकेको मन्छाउँछन् । पन्छाउँछन् । देबिदेवताको नाम भन्छन् । तीनलाई भाकल गर्छन् । पाठी ल्याउँला । कुखरा ल्याउँला । सन्तानलाई तिम्रो पाइतालामा ढोग्न पुर्याउँला । ठीक गराई देउ । बा तीनलाई बिन्ति गर्छन् । आमा छेउमै बसेर हामीलाई हेर्दी हुन् । बा मन्त्र फलाक्दा हुन् । आमा सन्तानलाई राम्रो हुनेमा विश्वास गर्दि हुन् ।
दुनियाँ कताबाट कता पुग्यो हाम्रा बालाई बाल मतलब । उनी आफ्नै दुनियाँमा छन् । अलिकति विज्ञान जान्नेले सिधै भन्न सक्छ काँचो धागोले गर्दा बटुकोमा भएको चिसो हावा तातेर पानीको फोका उठाको हो । हाम्रा बालाई बालमतलव ।
दुई चार दिनमा ठीक हुँदो हो । हामीलाई बोकेर बाआमा देउताका थानमा पुग्दा हुन् । ज्या है गाउँका पाका कम्युनिष्ठका जिन्दगी यस्तै हुँदो हो । दुई चार दिनमा ठीक भएन भने बा भन्दा माथिल्लो तहका धामीझाँक्री आउँदा हुन् । कुखुरा निमठिदो हो । दोबाटोमा बेसार ध्यू दलेको तार्मो फालिदो हो । त्यति गर्दा पनि भएन भने बल्ल चरिकोट लगिदो हो ।
सदरमुकाम चरिकाट पुग्नु हाम्रा लागि एक दिन पैदल हिड्नु थियो । विरामी छोरा बोकेर जाँदा झन समय लाग्ने भैहाल्यो । त्यसैले दुई या तीन दिनको काम थियो । खर्च पनि चाहियो । पैसा सर्वहारासँग हुने कुरै भएन । बाख्रो, कुखरा बेचेर वा ऋण खोजेर जान्थे होलान् । यो सबै कुराको मेलोमेसो मिलाउन कम्तिमा दुई हप्ता लाग्दो हो । विरामी भएका हामी आँखा भित्रै पसेको हुँदो हो । स्वर धसेको हुँदो हो ।
डाक्टर हुँदो हो कि अहेब हुँदा हुन् । तिनी हामीलाई देखेर छक्क पर्दा हुन् । कति महिना भएको हात्ति छापे चप्पल पटकाउँदै हिडेको सर्वहारा आयो अस्पताल । बा सुर्ति पिउनु पिउँथे । दुई हात उतैबाट बुङबुङ गनाउँदो हो । हामीलाई चरिकोटकाले देखेर सोच्दो हो कुन ग्रहबाट झुल्के यी वन मान्छे ?
………………………………….
सबै बाअामाका दुःख अनेक होलान् ।
छोरा भरखर ६ महिनामा लाग्दैछ । तल्लो तिरका दुई वटा दात छ । मास्थिरका चारवटा । मलाई देख्दा त्यही दाँत देखाएर हास्छ । दुई हातको भरमा घिस्रिएर यता उता गर्छ । खेल्न मन लाग्दा खेल्छ । मन नलाग्दा सुति दिन्छ । कुनै पनि शब्द प्रष्ट बोल्दैन । हाहाहुँहँु गरि रहन्छ । हामी ठान्छौ त्यो हामीले जानेको शब्द जस्तै भन्दै छ । कहिले कही आआ भने जस्तो गर्छ हामी ठान्छौं आमा भन्न लागेको छ । आपा आपा भने जस्तो गर्छ हामी ठान्छौं आप्पै भन्यो ।
धेरै समय उसलाई चित्त बुझेन भने रुन्छ । रुवाई प्रष्ट छ अरु त के हुनु ?
साथीभाइ सबै भन्छन् तेरो छोरा सन्तोकी छ । हो जस्तो पनि मस्त खान्छ । वरिपरि वामे सरेर हिड्छ । सुत्छ । दिसा गर्न मन लागे गर्छ । पिसाप मन लागे गर्छ । दैनिकी उस्तै छ । निस्किएको दाँत देखाएर फिस्स हाँस्छ । कहिले कही स्वरै निकालेर पनि हाँस्छ । हामी मख्ख छौं । यस्तै होला बच्चाले बनाउने व्यस्तता ।
एक दिन ऊ रुन्छ । हामी दुध खुवाउँछौं । ऊ दुध खादैन रुन्छ । झन रुन्छ । बोली नआउनेको ईशारा होला । मलाई दुख्यो भनेको होला । आमाले हात टाउकोमा राख्दा अलि कम भए जस्तो गर्छ । पहिलो पटक हामीलाई साह्रै असजिलो भएको समय हो । पहिलो पटकको बाआमा । जान्ने बुझ्ने कोही छैन । विदेशको ठाउँ । के भएको हो । गाउँमा भए धामीझाँक्री खोजिदो हो । आजकाल त सबै वडामा स्वस्थ्यचौकी छ । त्यतै लगिदो हो ।
हामीसँग चीनबाट उत्पादन भएको बेबी केयरको सामान छ । ज्वरो नाप्ने थर्मोमिटर पनि छ । यसो थिच्यो लाईट बल्छ । त्यही आधारमा उसले शरीरको ज्वारो नाप्छ । हाम्रो जमनामा स्कुल पढ्दा देखेको थर्मोमिटर । ताप पढाउँदा कसरी पारो माथी जान्छ भन्ने देखाउन ल्याएका थिए एनकी सरले ।
उनी प्रेत्येक वाक्यमा एनकी भन्थे । तराईका सरका स्टाईल । हामी पहाडका मान्छेलाई त्यही सरको नाम भयो । एनकी सर । तीनै सरले देखाका हुन थर्मोमिटर । के काम लाग्छ ? ज्वरो नाप्न मिल्छ । अरे मान्छेको पनि शरीरमा तापक्रम हुन्छ । अनि नाप्न मिल्छ । पहिलो पटक थाहा भएको हो । धेरै भयो भने सन्चो हुँदैन । त्यो पनि त्यही समय सिकेको हो ।
हाम्रो जमनाको थर्मोमिटर हेर्न सिप चाहिने । दुई तिरबाट हेर्यो पारो देखिदैन । कता हो कता । घुमाउँदै हेरे देखिदो रहेछ । एउटा लाइनमा सेतो घेरा तलमाथि गरिबस्छ त्यही पो रहेछ पारो । थर्मोमिटरमा स्केलको जस्तो लाईन हुन्थ्यो । कति डिग्रीसेल्सीयस, क्याल्भिन, फोरेनहाइट हेर्न मिल्ने रहेछ । एनके सरले पारो देख्यौं भन्थे । म कति पटक राम्ररी नदेखि नै हो सर भन्दिन्थे ।
अहिले चाइनाले बनाको ज्वरो नाप्ने मेसिन सजिलो छ । शरीरमा लाइट परे डिजिटल अक्षरमा देखाउँछ । हामीले छोरोको ज्वरो नाप्यो । एक सय तीन फोरनहाइट छ । बच्चाको ३८ डिग्रीसेल्सीयस वा एक सय फोरनहाइटसम्मको तापक्रम सामान्य हो रे । त्यस भन्दा बढि देखाए के गर्ने ? गुगलमा सर्च हान्यौ । तुरुन्तै डक्टरलाई देखाउनु ।
रातको समय छ । कता लैजाने ? हामीले रेगुलर देखाउने अस्पताल अलि टाढा छ । आफूसँग सवारी साधान पनि छैन । ट्याक्सीमा कता कता डुलाउने । साथीभाइलाई पनि फोन गरियो । सल्लाह सुझाब मागियो । चिसो पानीमा रुमाल भिजाएर टाउकोमा राख्दिनु । साथीहरुले सल्लाह दिए । के हुन्छ ज्वरो कम हुन्छ ?
कोरोनाले दुनियाँ बिपदमा छ । छोरोलाई ज्वरो आएको छ । डरले थुरथुर छौं । कतै हामीलाई लागेर सिमटम नै नदेखाएर छोरालाई सर्यो कि ? हामीलाई ज्वरो छैन । होइन होला ।
रातको १२ बजे तिर रुदै रुदै छोरो सुत्यो । भोलिपल्ट विहान ज्वरो कम भएछ । हामीले नजिकैको अस्पताल लग्यो ।
डक्टरले सोधे बाआमालाई ज्वरो छ ?
छैन ।
एक हप्ता अघि तिर थियो ?
थिएन ।
ल यो औषधी लगेर खुवाउनु । ठीक भएन भने फेरी आउनु । डराउनु पर्दैन ।
अस्पतालमा बच्चा बिरामीका लाईन छन् । उसले तीन मिनेट पनि एउटा विरामी बच्चालाई हेर्दैन । हामी उसैको भरमा छौं । बच्चाले राम्ररी खाना खान्छ । खेल्छ भने नडराउनु । औषधी खुवाउनु ।
औषधी खुवाउँदा ज्वरो घट्यो । खेल्यो । अलि अलि खाने कुरा खायो । ठीक भएछ भन्ने लाग्यो । राति फेरी ज्वरो बढ्यो । नापेको एक सय तीन डिग्री देखाउँछ ।
राति अबेर हुँदा पनि सुत्न मानेन । कहिले आमा तिर हेरको छ रोएको छ । कहिले मलाई हेरेको छ रोएको छ । आँखाबाट आशुका ढिक्का झरेका छन् । सन्तानका रुवाईले बाआमालाई रुवाउने रहेछ । उसले भनेको होला । तिमीहरु बाआमा हौ । राम्रो ठाउँमा लगेर उपचार गराउनु पर्दैन ? बोली नआएको बच्चाको भाषा नै रुनु हास्नु त रहेछ । बाआमाले बुझ्नु पर्ने रहेछ रुवाईको अर्थ । मलाई दुख्यो । अलि ठीक हुने औषधी दे । छोरोले रुदै यही भनेको होला ।
भोलिपल्ट नजिकको ठूलो अस्पताल गइयो । कोरियाली सरकारको कोरोना विरुद्धको कडा नीति । रेगुलर चेक नै गर्ने नीति छैन । चेक गराउन कोरोना टेस्ट गरेर भोलीपल्ट आउनु रे । छोरालाई तत्काल चेकअप गर्नु छ कताको भोली । आजै गर्ने हो भने पनि इर्मेजेन्सीमा जानु अरे । त्यसमा पनि एक जना मात्रै बस्न मिल्ने । नत्र हुँदैन रे । नीति नै यस्तो भए पछि के गर्ने ? थुक्क जिन्दगी । झन्डै डेढ घन्टा ट्याक्सी चढेर पुगेको ठूलो अस्पतालको पनि ताल आएन । अब विकल्प अर्को सानो बच्चाहरुको क्लिनिक जाने । उसले पनि हिजोकै डाक्टरले जस्तो यसो हेर्यो । प्रश्न उही सोध्यो । हामीले उत्तर त्यही दियौं । उसले हिजोको डक्टरले दिएको औषधी हेर्यो । यो भन्दा यो ठीक छ । खुवाउनुस् केही हुँदैन ।
पहिलो बच्चा हो ?
हो ।
नडराउनुस् सामान्य भाइरल हो ।
कसरी नडराउनु बेलुकी १ सय ३ फोरनहाइट थियो ज्वरो ।
यो औषधी खुवाउनु ठीक भएन भने फलोअप आउनु ।
बेलुकी ज्वरो त्यति हिजोको जस्तो धेरै भएन । अब कम हुन्छ । भोलीपल्ट विहानै यताउता हिड्यो । बामे सर्यो । ज्वरो नापेको ३८ डिग्रीसेल्सीयसमा झरेछ ।