सहकारी संस्थैपिच्छे फरकफरक ब्याजदर
काठमाडौं-राजधानीको न्युरोडस्थित सहकारीहरूमा फरकफरक ब्याजदर देखेर राष्ट्रिय व्यापार संघका सहसचिव बैकुण्ठ दाहाल वाक्क छन्।
न्युरोडमा व्यापार व्यवसाय चलाउँदै आएका उनी यहाँका सहरकारीपिच्छे फरकफरक ब्याजदरले अलमलमा परेका हुन्। सहकारीबाट ऋण लिँदा र बचत गर्दा कायम गरिने फरकफरक ब्याजदरले उनलाई हैरान पारेको हो।
‘कारोबार गर्न सहकारीमा जान्छु, सहकारीपिच्छे फरकफरक ब्याजदर भेटिन्छ’, उनले भने, ‘यहाँ भएका सहकारीमध्ये कुनसँग कारोबार गर्दा फाइदा पुग्छ भन्ने पत्ता लगाउन सबै सहकारी चाहार्नुपर्ने भयो।’
राजधानीको केन्द्र न्युरोडमा रहेका सहकारी संस्थामा मात्रै होइन, देशभरका सहरकारी संस्थाको ब्याजदर फरकफरक छ। यसले कुन सहकारीसँग कारोबार गर्दा फाइदा पुग्छ भन्ने भेउ पाउन उपभोक्तालाई मुस्किल परेको छ। कतिपय सहकारीले सेवा शुल्कका नाममा अनेक विधिबाट रकम असुल्दा उपभोक्ता थप मारमा परेका छन्।
बचत गर्दा कम मात्रै ब्याज दिने र ऋण लिँदा चर्को ब्याजदर लिनाले उपभोक्ता थप मारमा छन्। कतिले त समुदायको हितको नाममा एक समूहको स्वार्थका लागि सहकारी खोल्ने र त्यसबाट नाफा कमाउने गरी सहकारी खोलेको पाइन्छ।
मुनाफाको भित्री उदेश्य राखेका यस्ता सहकारीले बचतमा कम ब्याज दिने र ऋण दिँदा चर्को ब्याज लिने गरेका छन्। हाल बचतमा बढीमा आठ प्रतिशतसम्म ब्याज दिने गरेका छन्। जबकी तिनै सहकारीले ऋण प्रवाह गर्दा चर्को ब्याज असुल्ने गरेको पाइन्छ।
कतिपय सहकारी संस्थाको त कार्यालयसम्म नभएको सहसचिव दाहाल बताउँछन् । त्यस्ता सहकारीले कतिबेला उठाएको पैसा बोकेर हिंड्ने हुन भन्ने चिन्ता उपभोक्तामा देखिन्छ।
सहकारी नियम अनुसार बचत र ऋणको ब्याजदरमा बढीमा ६ प्रतिशतसम्म फरक पार्न मिल्छ। बचतको ब्याजदर आठ प्रतिशत कायम गरे ऋण प्रवाहको ब्याजदर बढीमा १६ प्रतिशतसम्म मात्रै लिन पाइन्छ। तर, यो नियम लागू नभएको सहकारी सञ्चालक स्वयम स्वीकार्छन।
‘समुदायको नाममा केही समूहको नाफाको लागि काम गर्दा हामीजस्ता समुदायको हितको लागि काम गर्ने सहकारी पनि बदनाम हुनुपरेको छ’, उनीहरूको सामूहिक भनाइ छ, ‘यसकारण कडाइका साथ सहकारीको नियमन जरुरी छ।’
