कोरियाको रोजगारीमा ९१ नेपालीको मृत्यु
निकुञ्ज तिवारी
सउल– नेपालीहरू रोजगारीका लागि दक्षिण कोरिया आउन थालेदेखि हालसम्म ९१ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । सन् २०१५ मा सबैभन्दा धेरै २२ जनाको विभिन्न कारण निधन भएको छ ।
सउलस्थित नेपाली दूतावासका अनुसार सन् २०१४ मा ८ जना र २०१३ मा १८ नेपालीले ज्यान गुमाएका थिए । दूतावासको तथ्यांकमा मृत्युको कारण आत्महत्या, कम्पनी दुर्घटना, हृदयघात र कारण खुल्न नसकेको उल्लेख छ ।
गत वर्षको वर्षको जनवरीमा एकजनाले ज्यान गुमाएका थिए । १९ तारिखमा पर्वतका ३२ वर्षीय रेशम थापामगरको हृदयघातका कारण मृत्यु भएको थियो । फेब्रुअरीमा ४ जनाले ज्यान गुमाएका थिए । यसमध्ये ३ जनाको आत्महत्या हो भने एकजनाको कारण खुल्न सकेको छैन ।
५ तारिखमा खोटाङका ३५ वर्षीय जयकुमार राई, २० तारिखमा छबिलाल भण्डारी, २३ तारिखमा तेजराज खरेल र २७ तारिखमा अर्जुन अखेलीको मृत्यु भएको थियो । मार्चमा सुरेश नेपालीले आत्महत्या गरेका थिए । अप्रिलमा भने त्यस्तो घटना भएन ।
मेमा ४ जना नेपालीले ज्यान गुमाएका थिए । १६ तारिखमा अतिउल्ला खान र हरि सुवेदीको कम्पनी दुर्घटनामा परी निधन भएको थियो । त्यसैगरी १८ तारिखमा रामहरि बरालले आत्महत्या गरेका थिए भने २९ मा मोतिलाल लिम्बुको हृदयघातका कारण निधन भएको थियो ।
जुनमा २ जनाले आत्महत्या गरे । ३ तारिखमा अनिल भट्टराई र २९ मा सचिक श्रेष्ठले आत्महत्या गरेका थिए । जुलाइमा ३ नेपालीले ज्यान गुमाएका थिए । कम्पनी दुर्घटनामा परी गान्धिराज खतिवडाको र मृत्युको कारण खुल्न नसकी भुमेश्वर गुरुङको निधन भएको थियो । एकजना नेपालीको हत्या भएको थियो । अगस्टमा विरेन्द्र चौधरीको हृदयघातका कारण निधन भएको थियो । सेप्टेम्बमा प्रदिप भट्टले आत्महत्या गरेका थिए । अक्टोबर र नोभेम्बरमा मृत्युका घटना भएनन् ।
डिसेम्बरमा ३ जना नेपालीले विभिन्न कारण ज्यान गुमाएका छन् । १८ तारिखमा नुवाकोटका बलराम लामिछानेको हृदयघातका कारण, २६ मा मोरङ उर्लाबारीका बाबुराम पोखरेलको कम्पनी दुर्घटनामा र १५ मा काभ्रे कोशीपारिका मञ्जिल पहरी कारण खुल्न नसकी मृत भेटिएका थिए । कोरियामा करिब ३४ हजारको हाराहारीमा नेपालीको बसोबास छ ।
दूतावासको तथ्यांकअनुसार पछिल्ला ९ वर्षमा सुतेकै अवस्थामा मृत्यु हुने र आत्महत्या गर्नेको संख्या सबैभन्दा धेरै छ । दैनिक कामको ओभरलोड धेरै र सुताइ वा आराम गर्ने समय थोरै भए क्रोनिक फटिकको लक्षण देखा पर्छ । त्यसले मानिसको जिउमा तागत नहुने, थकाइमात्र लाग्ने, राम्रोसँग निद्रा नलाग्ने, खाना खान मन नलाग्ने, पेट र जिउ दुख्ने, वाकवाकी लाग्ने र स्मरण शक्तिमा ह्रास आउनेजस्ता लक्षण देखा पर्छन् ।
कोरियाको थेगुस्थित थेगु दोङसान अस्पतालमा कार्यरत नेपाली डाक्टर राजेशचन्द्र जोशीले दैनिक लामो समय काम गर्दा आराम र खानपानमा ध्यान दिनु आवश्यक रहेको सुझाव दिए । आत्महत्या भने डिप्रेसनका कारण हुने गरेको छ । पारिवारिक झमेला, एक्लोपना, भाषा, हावापानी, रात्रिकालीन काम र भिन्न संस्कृतिका कारण डिप्रेसन हुने गरेको दूतावासको भनाइ छ । कारण पारिवारिक तनाव, लामो समय काम, खानपानमा ध्यान नदिनु, अत्यधिक मदिरा सेवन, नियमित स्वास्थ जाँच नगराउनु आदि पनि मृत्युको कारण हुने गरेका छन् ।
