बाला राई

‘म्यत साल ?’ (कति बर्षको भयौ ?) ‘इलगोब साल’ (सात वर्ष) ‘ओहो, अर्को वर्षदेखि त स्कुल जाने ?’ चिनेका, आफन्तदेखि नचिनेकाहरुले समेत छोरीलाई देख्नसाथ सोधीहाल्थे । छोरी जन्मेको १५ महिना पुग्नसाथ अरिनीचिब (प्लेग्रुप) मा पठाउन थालें । म व्यस्त भएर वा बच्चा हेर्ने मान्छे नभएर होइन । विदेशी आमा भाषाको कारण बच्चाले पनि छिटो बोल्न जान्दैन भनेर मलाई भाषा सिकाउने मिसको करले छोरीलाई छिटै अरिनीचिब पठाएको । कोरियामा गर्भवती अवस्थादेखि नै सरकारले बच्चा र आमाको स्वास्थ्य उपचारको लागि रकम दिने गर्छ । बच्चा जन्मेदेखि स्कुल जाने उमेरसम्म  बच्चाले मासिक भत्ताफुर्सदमा

‘जन्म, विवाह र मरण माथीबाटै भावीले तय गरेका हुन्छन् । हामीले चाहेर केही हुन्न भाग्यमा जे लेखेको छ त्यहि हुन्छ ।’ म सानै हुदा हजुरआमाको मुखबाट धेरै पटक सुनेकी थिएँ । ‘भगवानले नै जोडी मिलाइदिन्छन् रे ।’ त्यो बेला गाउँघरमा मागी विवाह गर्ने प्रचलनलाई भाग्यसँग दाँजिन्थ्यो । अझै पनि त्यस्तै छ । म मागी विवाहको विरोधी । भन्थें, ‘मत लभ म्यारिज गर्छु ।’ मान्छे गइसकेपछि आमाले रिसाउदै भन्थिन्, ‘अरुको छेउमा त्यस्तो भन्नुहुन्न नराम्रो सोच्छन् ।’ लाग्थ्यो, लभस्टोरी भएको कुनै फिल्म वा उपन्यास जस्तै होस् लाइफ । आफ्नो माया पाउन घरपरिवारफुर्सदमा

‘दिदी भोली मोयोकथाङ जाउँ है’, म कोरिया आएको त्यस्तै दुई तीन महिना पछि होला बहिनीले भनि । ‘मोयोकथाङ ?’ मैंले प्रश्न गरें । ‘अँ दिदी, मोयोकथाङ तातो पानीमा नुहाउने ठाउँ’, उनले सामान्य जानकारी दिइन् । तातोपानी भन्नासाथ मलाई तिब्बतको खासाबजार नपुग्दैको तातोपानीमा केहीबर्ष अघि घटेको घट्नाको याद आयो । ​ आमाको हातखुट्टा र शरीर प्रायः झम्झमाइ राख्ने, बेलाबेलामा ठेउला उठ्ने विरामी थियो । जति औषधी उपचार, धामी झाँक्री गर्दा पनि रोग जस्ताको तस्तै । कहिलेकाँही आमा भन्थिन्, ‘जमिनबाट निस्केको तातोपानीमा डुब्न पाए अलि सञ्चो हुन्थ्यो कि ?’ मैंले आमाको इच्छाफुर्सदमा

ठ्याक्कै छ वर्ष लागेछ दशैंको मुख देख्न नपाएको । यदि फेसबुक लगायतका सामाजिक सञ्जाल नहुँदो हो त दशैं तिहार कुन दिन र कहिले हो भन्ने हेक्का समेत नहुदो हो । धन्न प्रविधिको विकासले बिर्सन लागेको समयलाई पनि सम्झाइदिन्छ । आज विजया दशमी रे गुगलमा नेपाली पात्रो सर्च गर्नै परेन फेसबुक खोल्नसाथ ह्र्वाह्वार्ती दशैंका सम्झनाहरु छछल्किन थाले । आमालाई फोन गरें । एकाबिहानै भएर होला आमा ओछ्यानमै रैछिन् । ‘म त उठेकै छैन नानी । त्यति सञ्चो नि छैन गाह्रो लाग्छ छिटो उठन पनि’, मधुर स्वरमा आमा बोलिन् । ‘के भयोफुर्सदमा